प्रस्तावना
राज्यातील भटक्या जमाती – (ब) प्रवर्गात समावेश असलेला लोहार व तत्सम जातीमधील समाजाचा प्रामुख्याने लोखंडाच्‍या वस्तू घडविण्‍याच्‍या व्‍यवसाय आहे. लोहार समाजाच्या सामाजिक व आर्थिक विकासासाठी वसंतराव विमुक्त जाती व भटक्या जमाती विकास महामंडळांतर्गत उपकंपनी म्हणून महाराष्‍ट्र शासनाने शासन निर्णय क्र. महामं- २०२४ /प्र.क्र.७३/ महामंडळे दि.०४ मार्च, २०२५ अन्‍वये ब्रम्हलिन आचार्य दिव्‍यानंद पुरीजी महाराज आर्थिक विकास महामंडळ या उपकंपनीची स्थापना करण्‍यास मान्‍यता देण्‍यात आली आहे.
राज्यातील विमुक्त जाती व भटक्या जमाती मध्ये समावेश असलेले लोहार समाज हा प्रामुख्याने आर्थिक व सामाजिकदृष्ट्या मागासलेला आहे. राज्यातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये वास्तव्यास असलेल्या लोहार समाजातील लोकांना वसंतराव नाईक विमुक्त जाती व भटक्या जमाती विकास महामंडळ मर्या. अंतर्गत राबविल्‍या जाणाऱ्या विविध योजनांचा (25%बीज भांडवल कर्ज योजना, रु.१.०० लाख थेट कर्ज योजना, वैयक्तिक कर्ज व्याज परतावा योजना (रु.१०.०० लक्षपर्यंत (बॅंकामार्फत), व गट कर्ज व्याज परतावा योजना (रु.१०.०० लक्ष ते रु.५०.०० लक्ष (बॅंकामार्फत) लाभ मिळून त्यांच्या सर्वांगिण विकासासाठी व आर्थिक उन्नतीसाठी प्रयत्न करण्याकरिता वसंतराव नाईक विमुक्त जाती व भटक्या जमाती विकास महामंडळ मर्या. अंतर्गत, उपकंपनी म्हणून “ब्रम्हलिन आचार्य दिव्‍यानंद पुरीजी महाराज आर्थिक विकास महामंडळाची (उपकंपनी)” स्थापना करण्यात आली आहे.
ब्रम्हलिन आचार्य दिव्‍यानंद पुरीजी महाराज आर्थिक विकास महामंडळास (उपकंपनी )अधिकृत भागभांडवल रु.५०.००. कोटी मंजूर करण्यात आले आहे. दरवर्षी या उपकंपनीस विविध योजना राबविण्यसाठी रु. ५.०० कोटी इतके भागभांडवल मंजूर करण्यात येईल.